Review: Ideon Audio Eos DAC, Eos Stream, Eos Time

Met de gloednieuwe componenten van de EOS-lijn introduceert de Griekse specialist voor digitale audiocomponenten Ideon Audio drie apparaten die duur zijn, maar ook muzikaal op een zeer hoog niveau moeten spelen. Wij ontvingen de eerste apparaten die naar Duitsland kwamen om te testen.

Ik geef grif toe dat ik gecharmeerd was van deze fabrikant uit Athene. Ideon Audio heeft wereldwijd al lange tijd een goede reputatie. De kleine USB reclocker, die inmiddels is opgewaardeerd naar de 3R USB Renaissance mk2 Black Star voor momenteel 360 euro, heeft hier ook aanzienlijk aan bijgedragen. Mijn eerste contact met een product van Ideon Audio was de D/A converter Absolute Epsilon DAC voor een extreme hoeveelheid geld. Deze prijs werd echter geëvenaard door een indrukwekkende muzikaliteit, die mijn vriend als volgt becommentarieerde: “Het lost zo fijn op, ik kan het nauwelijks volgen.” Ik was onlangs erg onder de indruk van zijn sonische capaciteiten met de veel goedkopere en hopelijk betaalbare Ayazi MKII D/A converter.

De nieuwe Eos Transducer kost 9.900 euro, wat een behoorlijk bedrag is, maar nog geen kwart van het Atheense vlaggenschip. Hij wordt in de Eos-lijn vergezeld door de Eos Stream, die met zijn trotse prijs van 10.150 euro hoge verwachtingen bij me wekt. De twee worden aangevuld door de Eos Time, een nieuwe USB-reclocker, die ik ook spannend vind om te leren kennen, omdat USB-reclocking in het verleden een van de sterke punten van Ideon Audio is geweest. Alle drie de testapparaten waren gloednieuw, dus ik wilde ze eerst een paar dagen in gebruik nemen om ze samen in te spelen. Ik heb ze aangesloten op mijn Audioquest Niagara 5000 lichtnetfilter met dezelfde Audioquest Hurricane lichtnetkabels als mijn gewone digitale componenten. Natuurlijk heb ik ook geluisterd. De eerste paar uur klonken veelbelovend, ook al nog niet zo homogeen en open als ik na minder dan tien uur ervoer. Dit aangename, rijke en volledig spanningsvrije geluid was ongebruikelijk en deed me denken aan de dure Absolute Epsilon DAC.

Tijdens deze fase diende mijn Antipodes Oladra als Roon Core en was hij via een Ansuz LAN-kabel verbonden met de Eos Stream als Roon Ready Player. Hier was de Oladra dus wat te groot omdat hij alleen als server diende. In deze configuratie zou een K41 uit het portfolio van Antipode als Roon core server op een vergelijkbaar niveau zijn en met 9.900 euro binnen de prijsklasse van het Eos trio vallen voor een totaal van 26.550 euro. De geluidskwaliteit die dit team in mijn luisterruimte tevoorschijn toverde, kan gemakkelijk worden omschreven met het woord “prachtig”. Aha, een witwasser en vleier, zou je kunnen denken. Maar dat is helemaal niet waar. Want voor alle absoluut stressloze prestaties in de inloopperiode, kristalliseerde het vermogen om een zeer genuanceerde tekening te presenteren met passende weelderige timbres – vooral indrukwekkend voor mij met akoestische gitaren – en een geloofwaardig, groot denkbeeldig podium dat naar achteren in de kamer en zijwaarts voorbij de luidsprekers werd gevormd zich steeds meer uit.

Ik liet mijn vrouw het Eos trio horen in vergelijking met mijn getunede PS Audio DirectStream DAC met haar favoriete nummer “Shallow” met Lady Gaga en Bradley Cooper van de A Star is Born soundtrack. “Het klinkt alsof er een deken over de muziek ligt, die vooral de bas verstikt”, was haar commentaar ten gunste van de Griekse godin van de dageraad, wiens naam het nieuwe trio draagt. Ik sloot me aan bij haar mening, met enige tegenzin, want mijn eigen opstelling was in meerdere opzichten inferieur. Resolutie, timbre en ruimtelijkheid waren onmiskenbaar op een hoger, spannender niveau met de Eos. Persoonlijk was ik gefascineerd door deze muziek, die volledig vrij leek te zijn van digitale artefacten, met als resultaat dat ik er eindeloos naar wilde luisteren.

Laten we de Eos Dac eens nader bekijken: Het is de enige van de drie Eos-componenten die überhaupt kan worden bediend. Eos Stream en Eos Time hebben helemaal geen bedieningselementen, afgezien van de kleine ronde aan/uit-knop. Bij alle drie geeft een blauwe LED aan dat de apparaten klaar zijn voor gebruik. Eos Dac en Stream hebben een harde aan/uit-schakelaar op de achterkant. Bij de Time wordt dit gedaan door de knop aan de voorkant, waardoor de Eos Dac en Stream vanuit stand-by kunnen opstarten. Dit gebeurt heel snel binnen een paar seconden. De grote blauwe punten van het matrixdisplay geven dit aan met de scrollende tekst “ideon audio eos DAC” en veranderen vervolgens in de informatie “idle” als de geluidsbron nog niet is vergrendeld. Als dit het geval is, wordt de resolutie van het PCM- of DSD-bestand weergegeven voor elk van de drie beschikbare ingangen USB, Coax1 of Coax2. Coaxiale ingangen zijn beschikbaar als BNC en Cinch. Deze worden geselecteerd met de grote draaiknop naast het display, die verder geen functie heeft. Dat is alles. Ideon Audio’s puristisch-minimalistische ontwerp is net zo duidelijk in de nieuwe Eos-modellen als in de Ayazi MKII en Absolute Epsilon DAC of de IΩN DAC/voorversterker. Hier is alles wat niet absoluut noodzakelijk is voor muziekweergave eenvoudigweg geëlimineerd. Weinig kan meer kwaliteit betekenen, en de stelregel van de Atheners is om dit weinige optimaal te ontwerpen.

Wat het ontwerp betreft, zegt Ideon Audio dat de Eos Dac profiteert van geluidsrelevante technologieën uit de IΩN DAC voorversterker en de Absolute Epsilon DAC. Veel hiervan is speciaal voor hen ontwikkeld. Componenten van hoge kwaliteit spelen een doorslaggevende rol in de muzikale kwaliteit: handgemaakte transformatoren, condensatoren met een lage equivalente serieweerstand (ESR), siliciumcarbide diodes om diodegelijkrichterruis te minimaliseren en een zorgvuldige lay-out van de printplaat dragen allemaal bij aan het zuivere geluidsbeeld. Een voorwaarde voor optimale karakteristieken van de afzonderlijke trappen is de uitgebreide ruisarme voeding met meer dan tien verschillende vermogensregelaars. De voeding is gebalanceerd, waardoor elektromagnetische interferentie tot een minimum wordt beperkt. De Eos Dac maakt wederom gebruik van een ESS Sabre chip, een 9026Pro, waarvan de complexe architectuur niet volledig wordt benut om de muzikaliteit op cruciale punten te optimaliseren door middel van eigen toevoegingen.

Ideon Audio benadrukt dat deze chip, net als de Absolute Epsilon Dac, profiteert van zijn eigen specifieke software, ontwikkeld in nauwe samenwerking met ESS, die hem helpt om topprestaties te leveren. De software kan worden geüpdatet en is daarom zeer toekomstbestendig. Alle PCM en DSD formaten worden direct geconverteerd, wat niet vanzelfsprekend is bij ESS sabre chip applicaties. Ook op de Eos wordt de USB-ingang gefilterd met het Triple Distillation circuit, ook ontwikkeld door Ideon Audio, dat digitale ruis verwijdert uit het ingangssignaal. In de Eos is een nieuwe audio USB decodering geïmplanteerd voor de verdere verwerking van de gegevens, wat de jitter tot nul zou moeten reduceren.

De supersnelle gegevensverwerking van deze codec ondersteunt de levensechte weergave, aldus de website. Het klokcircuit is overgenomen uit het IΩN-concept. Drie hoogwaardige femtoklokken dragen bij aan een schone fase en jittervrijheid. Elke klok heeft zijn eigen voeding. Ook aan gebruikers van Windows computers is gedacht: een aangepaste USB 2.0 driver met lage latency mag de CPU van de computer niet overbelasten. Naast de gebalanceerde XLR-uitgangen biedt de Eos Dac ook ongebalanceerde RCA-uitgangen. De gebalanceerde analoge uitgangstrap zet de stroom van de DAC-chip om in spanning, voert een laagdoorlaatfiltering uit en buffert de uitgang in slechts één trap. Er zijn geen koppelcondensatoren nodig en er wordt gezegd dat de signaal-ruisverhouding 120 decibel bedraagt.

De Eos Dac kan nu zijn geluidskwaliteit alleen bewijzen, zonder Eos Time en Eos Stream. Om hem te kunnen vergelijken met mijn PS Audio, gebruik ik de Oladra als Roon-server en -speler en sluit ik de betreffende D/A-converter aan via een Habst USB-kabel. Eerst beluister ik de Eos met verschillende muziekstukken en over een langere periode. Dit is leuk en geen enkel probleem. Want de Eos laat de bovengenoemde klankschoonheid ook alleen horen. Een deel van de muzikale pracht van het trio is echter al verloren gegaan. Dankzij het vergeetachtige muzikale geheugen kan ik me snel met de Eos Dac alleen bezighouden en genieten van zijn aangename karakter.

In dit opzicht verschilt hij aangenaam van mijn opgevoerde PS Audio. Hij klinkt wat ruwer. Ik voel dit vooral duidelijk in het belangrijke middenfrequentiespectrum, bijvoorbeeld op het album Løskrivelse, waarop Kari Bremnes gedichten van Edvard Munch muzikaal interpreteert. Hier suggereert de PS-Audio een dieper denkbeeldig podium, maar het mist een beetje van de muzikale versmelting en ook een beetje van de passende sonoriteit die de Eos ook geeft aan “Skrik”, de schreeuw van Edvard Munch. Tegelijkertijd verdoezelt de Eos niets. Ik hou ervan als een viool iets meer body krijgt of de houten body van een akoestische gitaar duidelijker naar voren komt. Dit is heel duidelijk in het Concierto di Aranjuez van Joaquin Rodrigo in de legendarische opname met Narciso Yepes in 24/96 highres. De Eos Dac brengt niet alleen de gitaarsnaren in veel meer detail en kleur naar voren, maar klinkt ook directer. De timbres van alle instrumenten zijn geprononceerder, correcter en mooier. Qua ruimtebeeld is hij vergelijkbaar met mijn referentie.

Het instrumentale samenspel is homogeen, vloeiend en transparant tegelijk, alsof de Eos meer spelvreugde heeft. Dit komt ook de luisterruimte binnen op het live-album The In Crowd van het Ramsey Lewis Trio, opgenomen in de Bohemian Caverns Club in Washington DC. Je wordt echt meegesleept, je voelt de ruimte en de sfeer, en ik ervaar deze boeiende verscheidenheid aan details, kleurrijkheid en zuiverheid in de muziek. Lang luisteren wordt gemakkelijk en een plezier. Maar toch; de drie Eos samen gingen in het begin duidelijk een stapje verder. Daarom is het zinvol om de Eos Dac te combineren met de Eos Reclocker. Hier is veel technische moeite gestoken in de ruisarme voeding via het lineaire netwerk: De nieuwe condensatorbank met ESR-geoptimaliseerde condensatoren moet de best mogelijke stroom leveren. De femto-klok is geoptimaliseerd, net als de lay-out van de printplaat, allemaal in dienst van lage ruis en een schoon signaal. Dankzij de eigen codering van Ideon wordt het USB-signaal versterkt en gecorrigeerd in de in- en uitgang van het reclockingproces op een programmeerbare microchip van de nieuwste generatie. Er zit een schakelaar op de achterkant van de Eos Time die het vermelden waard is: Hiermee kan de USB-immanente spanning van vijf volt worden onderbroken. Dit zou moeten bijdragen aan een extra geluidsoptimalisatie als een aangesloten D/A-converter het zonder deze spanning redt. Mijn PS Audio heeft het nodig, de Eos Dac niet.

Vanaf de Antipodes Oladra als Roon server/PLayer gaat het USB-signaal eerst naar de Eos Time en vandaar – bevrijd van de stuurspanning – naar de Eos Dac. Ik heb in het verleden enige ervaring gehad met USB reclockers. Maar ik heb nog nooit zo’n geluidstoename ervaren als met deze combinatie. Toen ik de Absolute Epsilon Dac testte, kon de Absolute Time slechts een beetje extra muzikaliteit bijdragen. De Eos Time is een heel andere zaak. Het Concierto di Aranjuez klinkt nog directer, nu wat meer naar voren en voor de luidsprekerlijn gepresenteerd en met nog meer driedimensionaliteit, wat vooral fascinerend is bij de gitaar. Ik kan de hand bijna zien tokkelen en tokkelen op de snaren. Tijdens het nummer “No More Walks in the Woods” van het dubbelalbum Long Road out of Eden van de Eagles klinken de stemmen veel helderder en vooral schoner. Nu zingt het acapellakoor met de vier stemmen van Glenn Frey, Don Henley, Timothy B.Schmit en Joe Walsh niet alleen opvallend maar ook heerlijk ruimtelijk. Als ik dan terugga naar de Dac alleen, klinken de stemmen bijna vlak, zelfs een beetje ruw en kleurloos. Met de Time is het resultaat een natuurlijkheid die aanzienlijk meer authenticiteit heeft. Het spijt me, maar zonder de Time gebruik ik de Dac niet meer graag alleen.

Dus wat doet de Eos Stream? Allereerst iets over de werking en bediening. Zodra je de apparaat-ID van de streamer in het netwerk invoert of gewoon “http://eos.local” in een webbrowser op je tablet, smartphone of computer, krijg je toegang tot de muziekbibliotheek, die op een NAS in het netwerk kan staan of op een opslagmedium dat via USB is aangesloten. Ideon Audio raadt aan om een NAS te gebruiken. Dit kan bijvoorbeeld een server van Antipodes Audio of Melco zijn, die de bestanden via MinimServer beschikbaar stelt. Helaas kunnen de high-end portals Tidal en Qobuz op dit gebruikersniveau nog niet worden geïntegreerd. Volgens Ideon Audio zal dit in november veranderen, zoals ze me verzekerden. Voor deze paar maanden heb je echter toegang tot de streamingportals met een UpnP-software zoals Mconnect of Bubble.

Ik heb dit zonder problemen kunnen doen met Bubble. Het is alleen een beetje onhandig en vervelend om twee programma’s tegelijk te moeten gebruiken voor internetstreaming en je eigen bibliotheek. Zoals ik al zei, niet voor lang. Als je naar de binnenkant van de Eos Stream kijkt, valt op dat de behuizing goed gevuld is. Naast de typische uitgebreide voeding, gevuld met “Silk” condensatoren, zie ik hier ook een femto-reclocker bord dat erg lijkt op het bord in de Eos Time, maar er niet identiek aan is. George Ligerakis, CEO van het bedrijf en meesterbrein van de sonische richting, schreef me: “Beide modules gebruiken dezelfde technologie, maar in de Eos Time gebruiken we oscillatoren van hogere kwaliteit. In bedrijf werken beide units samen in cascade en verbeteren de prestaties aanzienlijk. Over het algemeen leidt dubbel, drievoudig of meer reclocken altijd tot een betere geluidskwaliteit.” Het computerbord dat in de Eos Stream wordt gebruikt, is uitsluitend geoptimaliseerd voor het afspelen van muziek. Natuurlijk heeft de Eos Stream ook de typische Ideon-inspanning in de voeding. De stroom naar de CPU wordt geleid door een speciaal ontwikkeld bypass voedingsfilter met een extreem lage ESR-waarde, wat naar verluidt een duidelijk positief effect heeft op het geluid.

Eerst gebruikte ik de Eos Stream met de Oladra via de Ansuz LAN-kabel als een pure Roon-server om via Roon toegang te krijgen tot Qobuz en de Eos Stream als speler te gebruiken. Als alternatief heb ik Qobuz opgeroepen via Bubble UpnP op de Android tablet en zo de Ideon Eos Stream rechtstreeks aangesproken. Beide werken met een zeer vergelijkbare geluidskwaliteit. Ik zou niet weten welke van deze manieren de voorkeur verdient. De beschreven inspirerende muzikaliteit werd ook bereikt met beide streaming alternatieven in de tweekoppige combinatie zonder de Eos Time. De samenzang van de vier Eagles was nauwelijks veranderd, misschien een beetje minder driedimensionaal.

Dit toont de klasse van de interactie tussen Eos Dac en Eos Stream. Met de Oladra meet de Eos Stream zich met een relatief dure concurrent, zoals in het begin beschreven, zodra ik de Antipodes als Roon server/speler direct heb aangesloten weer alleen met de Eos Dac. De Eos Stream klinkt weer veel beter. Het creëert meer ruimte, lichamelijkheid in instrumenten en stemmen en intensiteit. Dit verandert pas weer als ik de Eos Time toevoeg aan de combinatie van Oladra en Eos Dac. Nu lopen ze weer voor, maar niet veel. Het verschil is niet hoorbaar bij alle muziek. Mijn conclusie op dit punt: Als je geen muziekserverspeler in de klasse van de Oladra hebt, is de Eos Stream met de Eos Dac een uitstekende keuze zodra je de muziek van het streamingportaal of een NAS haalt. Vanaf het niveau van de Oladra zie ik de Eos Dac met de Eos Time als een perfecte match. In lijn met de opmerkingen van George Ligerakis brengt de Eos Time in combinatie met de Eos Stream nog een – in mijn systeem kleine – verbetering.

Nadat de prachtige klankkleuren, de spelvreugde, de intensiteit en de muzikale schoonheid die de drie Atheners in welke constellatie dan ook kunnen leveren me gedurende de hele test keer op keer hebben geïnspireerd, wil ik nog een keer van muziekgenre veranderen. Want bijna alle muziek tot nu toe was klassiek en jazz, en zelfs de acapella zang van de Eagles kan niet echt geclassificeerd worden als rockmuziek. Ik wil het weten: Klinkt het Ideon Audio Trio te mooi voor hardrockklanken? Kan het agressieve, zelfs vuige klanken overbrengen? Ik kies Sticky Fingers van de Stones, rechtstreeks van de Oladra, van Qobuz in 24/44.1.per bubble. Het klinkt niet vervelend, maar de agressie waaruit ook deze muziek bestaat komt absoluut over en sleept je mee. Authentieke timbres op alle instrumenten, of het nu de gitaren van Keith Richards en Mick Taylor zijn of de droge, intense drums van Charly Watts met de bekkens die resoneren in de ruimte, maken dit Stones-album tot een genot. Ik heb zelden Bobby Key’s saxofoon met zo’n sterk timbre gehoord – geweldig.

VERKLARING
Met de drie Eos-componenten is Ideon Audio erin geslaagd fascinerende apparaten voor het maken van muziek te creëren. De componenten kunnen naar wens worden gecombineerd en overtuigen nu al als duo Eos Dac met Eos Time of Eos Stream met Eos Dac dankzij hun moeiteloze prestaties, die inspireren met prachtige, authentieke klankkleuren. De drie Eos overtuigen ook in alle andere muzikaal relevante aspecten, zonder mitsen en maren.

PS: Na het inpakken van de Eos om hem naar onze fotostudio te sturen, kan ik niet langer genieten van mijn eigen digitale setup. Het klinkt bijna gebroken, want er zijn genoeg muzikale subtiliteiten en klankkleuren achtergelaten die ik nu niet zou willen missen. Wat nu?

GELUISTERD NAAR
Muziekserver/speler: Antipodes Oladra met Roon
DA-converter: PS Audio Direct-Stream-DAC met transformatorafstemming en Plixir Elite BDC lineaire voeding voor het analoge bord
Voorversterker: Audio-gd Master 1 Vacuum
Eindversterker voor lage tonen: twee Primare A-32, voor midden-hoog: Spectral DMA-100
Equalizer: LA-Audio EQ231G voor lage tonen
Luidsprekers: Triangle Grand Concert
Accessoires: Audioquest Diamond USB, Habst USB Ultra-3, Wireworld Eclipse 8 Silver en Platinum RCA en XLR, Purist Audio Design Elementa Advance en Alzirr XLR, QED Genesis Silver Spiral, Supra XL Annorum en Real-Cable HD-TDC met Enacom LS, Audioquest Niagara 5000, Hurricane HC en Source netsnoeren, AHP zuiver koperen zekeringen, Synergistic Research Quantum Blue zekeringen, AHP geluidsmodule Ivg, Furutech NFC stopcontact, ruimte absorbers van Mbakustik en Browne Akustik, Franck Tchang klankschalen, Huesmann Earth Conductor Silver Edition, Ansuz Digitalz Ethernet Cable A2.
Meubilair: Creaktiv Audio met absorberende planken, Finite Elemente Pagode, Audio Exklusiv d.C.d. Basis

Review door: CM-Audio – Flöter Technology Service
HIFISTATEMENT | netmagazine – Ideon Audio Eos DAC, Eos Stream, Eos Time

Importeur

Symphony Audio Import
www.symphonyaudioimport.com
info@symphonyaudioimport.com